Akineton

Active ingredient: biperideen

The text below is about the active substance biperideen


Introductie

Biperideen vermindert de werking van een stofje in uw lichaam dat signalen doorgeeft van uw zenuwen naar uw spieren (acetylcholine).

Artsen schrijven het voor bij bewegingsstoornissen veroorzaakt door medicijnen en bij de ziekte van Parkinson. Verder bij te veel speeksel (kwijlen) bij ALS. En bij overmatig zweten door andere medicijnen in de laatste levensfase (palliatieve zorg).


Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen


Highlight


Werking

Bewegingsstoornissen door geneesmiddelen

Verschijnselen
Sommige medicijnen kunnen problemen met bewegen veroorzaken. Dit is vooral het geval met antipsychotica. Deze worden gebruikt bij psychoses, schizofrenie en ernstige verwardheid.

Onder bewegingstoornissen verstaat men verschijnselen die lijken op de ziekte van Parkinson (parkinsonisme), plotselinge spiertrekkingen (acute dystonie) en rusteloosheid (acathisie).

Behandeling
Als u veel last heeft van de bewegingsstoornissen, zal uw arts proberen de dosering te verlagen. Of een ander medicijn te zoeken dat deze bijwerking bij u niet of in mindere mate heeft.

Is dat niet mogelijk of blijft u last houden, dan kan uw arts een medicijn als biperideen voorschrijven. Dit wordt vooral gedaan bij 'parkinsonisme' en 'acute dystonie'. Bij rusteloosheid schrijven artsen meestal een ander, rustgevend, medicijn voor, zoals een benzodiazepine of een bètablokker.

Soms zal de arts bewegingsstoornissen proberen te voorkomen. Hij schrijft dan de eerste week een medicijn als biperideen voor.

Werking
De hersenen sturen de spieren aan. Een bijwerking van antipsychotica is dat ze deze aansturing in de hersenen stimuleren. Biperideen remt de aansturing en herstelt zo het evenwicht in de hersenen.

Effect
U merkt het effect in het begin vooral aan het optreden van de bijwerkingen. Na een paar dagen zult u merken dat de bewegingsstoornissen minder worden.

Lees meer over bewegingsstoornissen door geneesmiddelen . "

Ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson kunnen de hersenen niet meer de juiste berichten versturen, bijvoorbeeld naar de spieren.

Verschijnselen
Er  ontstaan bewegingsproblemen, zoals spierstijfheid, moeite met slikken, beven, loop- en spraakstoornissen. De verschijnselen van de ziekte van Parkinson worden in de loop van de jaren steeds sterker.

Behandeling
De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Medicijnen kunnen wel een deel van de verschijnselen verminderen.

Biperideen wordt alleen gebruikt bij mensen die veel last hebben van beven en trillen. En bij wie andere medicijnen deze klachten onvoldoende verminderen. Mensen boven de 65 jaar zijn gevoeliger voor de bijwerkingen van dit medicijn. Daarom schrijven artsen dit medicijn aan ouderen liever niet voor.

Werking
Biperideen remt de werking van de boodschapperstof ('neurotransmitter') acetylcholine in de hersenen. Het verbetert in de hersenen het verstoorde evenwicht tussen de verschillende boodschapperstoffen, zoals dopamine en acetylcholine. Hierdoor verminderen spierstijfheid en trillen.

Effect
U merkt het effect in het begin vooral aan het optreden van de bijwerkingen. Na een paar dagen zult u merken dat de bewegingsstoornissen minder worden.

Lees meer over ziekte van parkinson . "

Overmatige speekselvloed

Overmatige speekselvloed of kwijlen is een sociaal zeer hinderlijke aandoening. Het kan verschillende oorzaken hebben: neurologische stoornissen, zoals epilepsie, de ziekte van Parkinson, amyotrofe lateraalsclerose (ALS). Of een beroerte, infectie van de mondholte of het gebruik van sommige geneesmiddelen.

Biperideen wordt gebruikt bij te veel speeksel bij ALS. Het vermindert de hoeveelheid speeksel.

Lees meer over overmatige speekselvloed . "


Bijwerkingen

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

  • Oververhitting

    Dit komt doordat u minder gaat zweten en daardoor de warmte minder goed kwijt kunt. Zorg bij koorts of hitte voor voldoende afkoeling, bijvoorbeeld met natte washandjes.

  • Droge mond, doordat u minder speeksel aanmaakt.

    Heeft u in het begin van de behandeling veel last heeft van een droge mond? Dan kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes. Door de droge mond ontstaan sneller gaatjes in uw gebit en ontstekingen van het slijmvlies van de mondholte. Poets en flos extra goed als u merkt dat u last blijft houden van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

  • Ontsteking van de speekselklier. Dit merkt u aan een pijnlijke zwelling voor en onder het oor.

    Eten, kauwen, slikken en de mond wijd openen doen dan pijn.

  • Moeilijk kunnen plassen. Als u een vergrote prostaat heeft, kunt u meer klachten krijgen.

    Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

  • Overgevoeligheidsreacties, zoals huiduitslag

    Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

  • Huidverschijnselen kunnen ook ontstaan onder invloed van UV-licht (zon, zonnebank, UV-lamp).

    Merkt u dat u huidklachten krijgt door blootstelling aan zonlicht? Blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur, en draag beschermende kleding, waaronder hoed en zonnebril. Smeer een zonnebrandmiddel met minimaal factor 15 op, gebruik lippenbalsem met minstens factor 15, ga niet onder de zonnebank. Neem bij een ernstige reactie op de zon direct contact op met uw arts.

  • Misselijkheid en verstopping

    Neem dit medicijn daarom bij het eten of met wat voedsel in. U heeft dan minder last van deze bijwerking. Deze bijwerking gaat meestal over als u aan dit medicijn gewend bent. Neem contact op met uw arts als u wel last blijft houden. Mogelijk kan de arts u tijdelijk een medicijn tegen de misselijkheid voorschrijven, tot u gewend bent geraakt aan de dit medicijn.

  • Trage hartslag of juist een versnelde hartslag

    Neem contact op met uw arts als u dit bemerkt.

  • Duizeligheid bij opstaan, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel

    Zorg ervoor dat u langzaam opstaat uit liggende of zittende houding. Voelt u zich toch duizelig? Dan kunt het beste even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze klacht gaat meestal binnen een paar dagen tot weken over als uw lichaam zich heeft ingesteld op dit medicijn. Als u na een paar weken nog steeds last heeft van duizeligheid, moet u uw arts raadplegen.

  • Slaperigheid en vermoeidheid. Hierdoor kan uw reactievermogen afnemen.

    Rijd geen auto als u slaperig wordt van dit medicijn. Meestal wordt deze bijwerking minder als u aan dit medicijn gewend bent. Als u hier last van blijft houden, overleg dan met uw arts.

  • Wazig zien doordat u moeilijker scherp kunt stellen, en gevoeligheid voor licht

    Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

  • Verhoogde oogboldruk (glaucoom)

    Als u glaucoom heeft en u bent hiervoor onder behandeling is er meestal geen probleem. Vertel uw arts wel dat u dit medicijn heeft gebruikt.

  • Hoofdpijn

    Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

  • Psychische klachten, zoals verwardheid, nervositeit, angstgevoelens, prikkelbaarheid, opwinding, waanvoorstellingen (hallucinaties) of geheugen- en concentratiestoornissen. Vooral bij mensen die die al psychische klachten hebben of ouder zijn dan 65 jaar.

    Neem contact op met uw arts als u hier last van krijgt. Mogelijk moet de dosering worden aangepast. Als u al psychische klachten heeft, zoals waanvoorstellingen of psychose, geef dan aan uw psychiater door dat u dit medicijn gaat gebruiken. Uw psychiater kan deze klachten extra in de gaten houden.

  • Late bewegingsstoornissen (tardieve dyskinesie). U merkt dit eerst aan zuig-, kauw- en smakbewegingen, bewegingen van de tong en grimassen en tics van het gezicht. Of aan buig- en strekbewegingen van vingers en tenen. En aan dansachtige bewegingen van armen en benen en zwaai- of draaibewegingen van schouders en bekken. Heeft u al last van tardieve dyskinesie? Neem dan contact op met uw arts. De verschijnselen kunnen door dit medicijn verergeren. Misschien kan de arts een ander medicijn voorschrijven.

     

    Als deze bijwerkingen ontstaan is dat meestal na lange tijd gebruik (meerdere maanden). Soms komen ze pas aan het licht als u met dit medicijn bent gestopt. Na stoppen nemen de verschijnselen na verloop van tijd af. Maar bij een deel van de mensen gaat deze bijwerking niet meer helemaal over.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen


Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem de tabletten tijdens of vlak na het eten in met wat water. U heeft dan minder kans op bijwerkingen als misselijkheid en braken.

Hoelang?

Bewegingsstoornissen door geneesmiddelen
Meestal gebruikt u dit medicijn een paar dagen tot weken tot de bewegingsstoornissen over zijn. Soms heeft u het medicijn langer nodig, overleg hierover met uw arts.

Ziekte van Parkinson, ALS en zweten
Uw arts zal kijken hoe goed u reageert op dit medicijn. Zolang het medicijn voldoende werkt en u weinig last heeft bijwerkingen, kunt u het blijven gebruiken.


Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

  • Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
  • Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
  • Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
  • Als u dit medicijn 4 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 1 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 1 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Neem nooit een dubbele dosis. Bij dit geneesmiddel heeft een te hoge dosering snel schadelijke gevolgen.


Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn deel te nemen aan het verkeer als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals duizeligheid, slaperigheid en hallucinaties. En wazig zien en geheugen- en concentratiestoornissen. U mag de eerste paar dagen dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto als de dosering omhoog gaat. Pas nadat u een paar dagen lang dezelfde dosering gebruikt, mag u weer autorijden. Na een paar dagen zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook de ziekte van Parkinson, psychiatrische aandoeningen en ALS kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt de bijwerkingen van dit medicijn, zoals het versuffende effect, de duizeligheid en maagklachten. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.


Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

  • Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Rijd geen auto als u naast dit medicijn nog een ander medicijn gebruikt dat het reactievermogen beïnvloedt.


Zwangerschap

Zwangerschap
Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u doorgaat met het medicijn. Of wat het risico voor u is als u met het medicijn stopt.

Borstvoeding
Geeft u borstvoeding? Of wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker. Dit medicijn komt in de moedermelk. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Wel is bekend dat dit medicijn er voor kan zorgen dat de borstvoeding vermindert of zelfs stopt. Misschien kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.


Stoppen

Bij plotseling stoppen bestaat een, zeer kleine, kans op andere ernstige lichamelijke verschijnselen (maligne neurolepticasyndroom). Zoals onverklaarbare koorts, zeer stijve spieren, sufheid, hartkloppingen en ernstig zweten. Stop daarom alleen na overleg met uw arts en bouw de dosering binnen een week langzaam af. Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u dergelijke verschijnselen krijgt na stoppen of tijdens afbouwen.

Ook kunnen bij plotseling stoppen ernstige verschijnselen van de ziekte van Parkinson ontstaan. Zoals bewegingsstoornissen, maar ook verwardheid, prikkelbaarheid en hallucinaties. Stop alleen na overleg met uw arts en bouw de dosering langzaam af.


Handelsinformatie

Biperideen is sinds 1954 internationaal op de markt. Het is op recept in tabletten en injecties te krijgen onder de merknaam Akineton.


Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.