dolutegravir

Introductie

Dolutegravir is een virusremmer. Het remt de groei van het virus dat hiv veroorzaakt.

Artsen schrijven het voor bij hiv en aids.


Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen


Highlight

  • Dolutegravir remt de groei van het virus dat hiv veroorzaakt.
  • Bij infectie met het hiv-virus en bij aids en om hiv-besmetting te voorkomen, altijd in combinatie met andere hiv-medicijnen.
  • Een behandeling duurt levenslang. Als het virus ongevoelig wordt, krijgt u een andere combinatie van hiv-medicijnen.
  • Slik de tabletten heel door met een half glas water.
    De oplostabletten (dispergeerbare tabletten) mag u ook eerst uiteen laten vallen in een glas water.
  • Kies vaste tijdstippen, dan vergeet u minder snel een dosis. Vraag aan uw behandelaar een slikschema voor uw hiv-medicatie.
  • Heeft u last van misselijkheid? Neem het dan in met wat voedsel.
  • Bent u te laat voor een dosis of bent u het vergeten? Het aantal virussen in uw bloed kan dan toenemen. Bovendien kan het virus eerder ongevoelig worden (resistent). Kijk op de website wat u moet doen als u een dosis vergeet.
  • Uw arts zal u regelmatig op bijwerkingen controleren.
  • Bijwerkingen zijn: maagdarmklachten, hoofdpijn, duizeligheid, zwak gevoel, slapeloosheid, depressie en abnormale dromen. Verder: huiduitslag, zelden met blaarvorming. Raadpleeg bij huiduitslag uw arts.
  • Er zijn veel wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker controleren of u het veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook die u zonder recept heeft gekocht.


Werking

Hiv

Oorzaak
Hiv is een virusinfectie die de witte bloedcellen aantast. Deze bloedcellen zijn nodig voor de afweer tegen infecties. Hoe meer virussen er komen, hoe meer de afweer achteruitgaat.

Infecties met hiv krijgt men door contact met besmet bloed, sperma, vaginavocht of moedermelk.

Verschijnselen
Mensen die besmet raken met hiv krijgen meestal binnen enkele dagen tot weken klachten die lijken op een flinke griep. Deze gaan vanzelf weer over. Pas 2 tot 11 jaar later ontstaan ernstige klachten, zoals lymfeklierzwellingen, moeheid, koorts en gewichtsverlies. In de tussenliggende periode zijn er geen klachten, maar is het virus wel aanwezig en kan men anderen besmetten. Deze mensen worden hiv-positief of sero-positief genoemd. Later kunnen er infecties ontstaan die bij gezonde mensen niet voorkomen. De ziekte noemt men dan aids. Nog later kunnen er tumoren en vormen van kanker ontstaan.

Werking
Er bestaan verschillende stammen van het hiv. Ze verschillen allemaal een beetje van elkaar. Een van deze stammen heet het hiv-1. Dolutegravir remt  een bepaald enzym van dit hiv-1-virus (het 'integrase'-enzym). Met dit enzym kopieert het virus zichzelf. Door het enzym te remmen, voorkomt dolutegravir dat het virus zich vermeerdert. Dolutegravir kan het virus niet volledig laten verdwijnen. Wel kan het de hoeveelheid virus in het bloed drastisch verlagen. Hierdoor neemt het aantal witte bloedcellen toe en komt de afweer weer op peil. Omdat het virus snel geneigd is ongevoelig (resistent) te worden, kan het alleen in combinatie met andere hiv-remmers worden toegepast.

Behandeling
Hiv-positieve mensen starten in het algemeen met de behandeling als ze klachten krijgen of als de hoeveelheid witte bloedcellen beneden een bepaald minimum komt. Gebruikelijk is daarvoor een combinatie van minimaal 3 medicijnen te kiezen. Mocht deze combinatie onvoldoende effectief worden, dan kan men overschakelen op een combinatie van drie niet eerder gebruikte medicijnen, waarvoor het virus nog wel gevoelig is.

De behandeling noemt men geslaagd, als:

  • de klachten verminderen;
  • de afweer toeneemt;
  • de hoeveelheid virus in het bloed binnen een half jaar niet meer is te meten;
  • de bijwerkingen van de hiv-remmers geen al te grote inbreuk op de kwaliteit van leven hebben.

Dolutegravir wordt ook gebruikt om hiv-infectie te vermijden bij mensen die in contact zijn gekomen met besmet bloed of bij mensen die onbeschermde seks hebben gehad met iemand die besmet is. Dit noemt men post-exposititie profylaxe (PEP). Artsen schrijven het dan voor in combinatie met emtricitabine en tenofovir.

Lees meer over hiv . "


Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

  • Hoofdpijn
     

    Heeft u hier veel last van? Raadpleeg dan uw arts.

  • Maagdarmklachten, zoals misselijkheid en diarree. Zelden braken, winderigheid, buikpijn. Heeft u last van misselijkheid?

    Neem het medicijn dan in met wat voedsel, u heeft hier dan minder kans op.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

  • Duizeligheid

  • Slapeloosheid, abnormale dromen of nachtmerries, vermoeidheid

    Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

  • Psychische klachten, zoals depressiviteit. Zeer zelden kan zich dit uiten in zelfverwonding of gedachten aan zelfmoord. Neem contact op met uw arts, als u dit merkt.

    Ook zeer zelden paniekaanvallen. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

  • Huiduitslag, jeuk

    Huiduitslag kan komen door overgevoeligheid maar dat hoeft niet (zie Zeer zelden Overgevoeligheid).

  • Zwaarder worden in gewicht

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

  • Veranderde vetverdeling, waarbij het vet meer op de buik, borst en de bovenkant van de rug gaat zitten. Ook kan de hoeveelheid cholesterol en vet in het bloed te hoog worden, waardoor de kans op hart- en vaatziekten groter wordt.

     

  • Spierpijn en gewrichtspijn

    In zeer zeldzame gevallen kan dit medicijn de spieren aantasten, waardoor ook een nieraandoening kan ontstaan. Neem bij onverklaarbare spierpijn contact op met uw arts. Als uw gewrichten pijnlijk of stijf worden, of als u ze moeilijk kunt bewegen, raadpleeg dan ook uw arts.

  • Bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, kunnen verschijnselen van diabetes (suikerziekte) ontstaan. Zij merken dit doordat zij veel dorst krijgen en veel moeten plassen.

    Mensen met diabetes kunnen tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig hebben. Meet extra vaak uw bloedglucose.

  • Ontsteking van de lever. Raadpleeg uw arts bij klachten als pijn in de buik, koorts, verlies aan eetlust, misselijkheid, geelzucht (gele verkleuring van huid en oogwit), koorts.

  • Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Een heel enkele keer ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan koorts, blaarvorming op de huid, in de mond of op de geslachtsdelen, zwelling in het gezicht, ontstoken ogen, pijnlijke spieren en gewrichten en ernstige vermoeidheid.

    Waarschuw altijd een arts zodra u huiduitslag of koorts bemerkt. Ga bij ernstige verschijnselen direct naar een arts of Eerste Hulpdienst. Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dolutegravir. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen


Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek .

Hoe?

  • Gewone tabletten: neem de tablet in met een half glas water.
  • Oplostabletten (dispergeerbare tabletten): laat de tabletten uiteen vallen in water. Roer even en drink dan op. Spoel het glas daarna met een beetje water en drink dat ook op. U mag de tabletten ook innemen met een half glas water.

Wanneer?

  • Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag? U kunt de tablet met of zonder voedsel innemen. Wordt u misselijk van dit medicijn? Dan helpt het om het met wat voedsel in te nemen, bijvoorbeeld bij het ontbijt.
  • Als het virus niet zo gevoelig meer is voor dolutegravir, kan uw arts u adviseren het 2 keer per dag in te nemen. In dat geval moet u het wel altijd met voedsel innemen. Het werkt dan beter.
  • Vermijden van een hiv-infectie na een besmetting (PEP) in combinatie met andere hiv-remmers: neem dit medicijn zo snel mogelijk na de besmetting in. Het beste is binnen 2 uur, maar in elk geval binnen 72 uur

Slikschema: u gebruikt dit medicijn meestal in combinatie met andere hiv-remmers. Het is belangrijk om een duidelijk schema te vragen, zodat u weet wanneer u welke medicijnen moet gebruiken.

Hoelang?
Meestal gebruikt u hiv-remmers jaren achtereen, omdat het virus nooit volledig is uit te bannen.

Vermijden van een hiv-infectie na een besmetting (PEP): de behandeling duurt 4 weken


Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent te gebruiken op een vaste tijdstip. Hierdoor is er altijd voldoende medicijn in uw bloed om het virus te bestrijden.

Zodra u een dosering uitstelt, loopt u het risico dat het aantal virussen toeneemt. Bovendien is er dan een kans dat het virus resistent (ongevoelig) wordt voor het medicijn.

Bent u een dosis vergeten? Neem de dosis in zodra u het merkt en neem de volgende dosis op het gebruikelijke moment. Als het al tijd is voor de volgende dosis, sla dan de vergeten dosis over, dus neem geen dubbele hoeveelheid. Keer daarna terug naar uw normale slikschema.

  • De ervaring leert dat met name in weekends het moeilijk is aan de vaste tijdstippen te denken. Toch is het ook dan belangrijk de wekker te zetten zodat u geen dosering overslaat. U kunt eventueel het schema tijdelijk aanpassen door de tijdstippen te vervroegen. Dat levert geen gevaar op voor de werking. Stel echter geen dosis uit, want dan wordt de hoeveelheid werkzame stof in uw bloed te laag. Als u, na vervroegen, weer terugkeert naar uw normale schema kan dat alleen door de tijdstippen weer geleidelijk met een half uur uit te stellen, totdat u weer op uw oude schema zit.
  • U kunt bij uw apotheek een speciale weekdoos krijgen waarin u de medicijnen voor een week van tevoren kunt uitzetten. Met een horloge met verschillende alarmen of met een zogenaamde pillenwekker (vraag uw apotheek) kunt u uzelf eraan herinneren dat het tijd is voor een dosis.
  • Let op als u reist en daardoor grote tijdsverschillen moet overbruggen. Ga ervan uit dat een tijdsverschil van één uur eerder of later niet zo'n probleem is. U kunt uw schema blijven gebruiken. Overleg met uw arts of consulent hoe u uw schema kunt aanpassen aan grotere tijdsverschillen.
  • Bij de overgang van zomertijd naar wintertijd en andersom kunt u uw gewone slikschema blijven gebruiken.


Verboden

autorijden?
Sommige mensen worden duizelig van dit medicijn. Heeft u hier last van? Dan mag u niet autorijden.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Dolutegravir geeft in zeldzame gevallen leverafwijkingen. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.


Wisselwerking

Dolutegravir heeft met andere medicijnen wisselwerkingen. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. Uw arts en apotheker controleren of u dolutegravir veilig kunt gebruiken naast uw andere medicijnen. Zorg er daarom voor dat uw arts en apotheker op de hoogte zijn van alle medicijnen die u gebruikt. Ook de medicijnen die u zonder recept koopt.

Ook kan uw apotheker u precies vertellen hoeveel tijd er tussen de verschillende medicijnen moet zijn en voor u een innameschema maken. Wordt het innameschema in uw situatie te lastig, overleg dan met uw arts. Misschien kan deze één van de medicijnen vervangen door een medicijn dat u wel samen mag gebruiken.


Zwangerschap

Zwangerschap
Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Overleg hierover met uw arts. Tijdens de zwangerschap moet u hiv-middelen blijven gebruiken. Want tijdens de zwangerschap is het extra belangrijk dat de hoeveelheid virus in uw bloed erg laag is. Dit verkleint namelijk het risico dat de baby besmet raakt met hiv.

Overleg ook met uw arts of uw hiv-behandeling geschikt is tijdens de zwangerschap. Sommige hiv-middelen zijn namelijk schadelijk voor uw baby. Mogelijk moet u andere hiv-middelen gebruiken.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u hiv heeft. Het virus kan namelijk via de moedermelk de baby besmetten. Overleg hierover met uw arts.


Stoppen

Het is niet verstandig te stoppen, behalve als u te maken krijgt met ernstige bijwerkingen. Als u stopt zal het hiv-virus zich weer vermeerderen, zodat u weer klachten kunt krijgen.

Er zijn situaties denkbaar waardoor u toch tijdelijk moet stoppen met deze hiv-remmer. Bijvoorbeeld bij bepaalde operaties of als u pillen kwijtraakt en niet snel aan nieuwe kunt komen. Overleg in dat geval altijd met een arts.


Handelsinformatie

Dolutegravir is sinds 2013 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in gewone tabletten en oplostabletten (dispergeerbare tabletten) onder de merknaam Tivicay.

Dolutegravir wordt ook gebruikt in tabletten samen met andere werkzame stoffen onder de merknamen Triumeq en Juluca.


Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.